“Tôi muốn khởi sự kinh doanh nhưng không có vốn, tôi phải làm gì đây???”

“Tôi đang chán nản với thực tại – một cuộc sống mà hàng ngày cứ 8h sáng sách cặp đi làm công ty đến 5h chiều lại cắp cặp sách về nhà và đợi chờ đến ngày trả lương cuối tháng trong khi đã tiêu hết khoản tiền lương của tháng trước từ trước đó mấy ngày rồi. Tôi đang lo lắng cho những kế hoạch tương lai đầy tham vọng nhưng lại chưa tìm được hướng đi nào khả thi để thực hiện nó, tôi muốn kiếm thật nhiều tiền để được sở hữu những thứ mình thích, làm những thứ mình muốn làm, được nghỉ thoái mái khi ốm đau, được đầu tư cho con cái học hành, được đi du lịch đó đây, được…làm chủ đồng tiền và làm cuộc sống của mình. Nhưng tôi thực sự không có vốn tích lũy để bắt đầu khởi nghiệp, những ý tưởng đến rồi lại đi, những kế hoạch lập rồi lại bỏ. Tôi thấy rằng cứ tiếp tục thế này là không ổn nhưng Tôi phải bắt đầu từ đâu đây???”

>>> Đây có thể nói là tâm sự của rất nhiều người trong số chúng ta, những người muốn làm chủ cuộc sống của chính mình – nhưng cũng là những người vẫn còn có “TƯ DUY CỦA NGƯỜI NGHÈO”

Có ai đó đã ví những người đi làm thuê như chúng ta chỉ như “những chi tiết trong một cỗ máy” mà thôi, người nào vị trí cao thì như những chi tiết quan trọng và được “tra nhiều dầu mỡ” hơn những người làm việc ở cấp dưới. Thành quả mà cỗ máy đó (chúng ta) tạo ra thì người được hưởng chính là ông chủ của cỗ máy đó – những người chủ sở hữu công ty, còn chúng ta nếu cố gắng làm tốt công việc của mình thì được ông chủ “tra nhiều dầu mỡ” hơn và ngược lại khi chúng ta già đi hay bị hư hỏng thì sẽ được thay bằng một “chi tiết” mới không thương tiếc.

Tại sao chúng ta lại không trở thành ông chủ của một cỗ máy như thế nhỉ???

Đừng ngồi đó tiếp tục than thở rằng mình không có vốn đầu tư như họ, mình không có một người “cha giàu” như họ, rằng giá gì mình được đào tạo đúng chuyên môn như họ, rằng mình quản lý giỏi như họ, và tại sao mình…kém may mắn thế!!!

Hôm nay mình lập topic này ra là muốn trải lòng tâm sự cùng các bạn một vấn đề mà rất nhiều người đã hỏi mình trong thời gian qua, với hy vọng nó sẽ là nơi để các bạn đang có tâm trạng như trên mà chưa tìm được hướng đi cho riêng mình thì có thể chia sẻ để mọi người cùng góp ý, chia sẻ kinh nghiệm và nếu có thể thì cùng hợp tác làm ăn với nhau.

Chung quy lại những câu hỏi, những yêu cầu cần được tư vấn của các bạn mà mình nhận được đều tập trung vào những vấn đề đại loại như: “tôi có rất nhiều ý tưởng nhưng không tìm được nguồn vốn để đầu tư và ý tưởng mãi chỉ là ý tưởng”, “tôi nên kinh doanh gì với số vốn 5trđ, 20tr, 30tr…???”, “tôi nhìn thấy cơ hội và muốn kinh doanh ở một ngành mà tôi không có nhiều kinh nghiệm, tôi phải làm sao đây?”, hay “tôi có nên bỏ làm thuê ở công ty hiện tại để ra ngoài mở công ty?”, “lương hiện tại của tôi thấp quá tôi muốn kiếm một công việc kinh doanh ngoài hay kinh doanh trực tuyến để gia tăng thu nhập, tôi phải làm thế nào?”…

Trong phạm vi bài viết này tác giả chỉ xin có vài gợi ý về một vấn đề, đó là “tìm vốn khởi sự“. Những vấn đề khác hy vọng sẽ được chia sẻ cùng các bạn vào những dịp tới hoặc các bạn cũng có thể đặt câu hỏi cho mình trên diễn đàn khoisukinhdoanh.net trong mục “Tư Vấn Về Khởi Nghiệp“.

“Tìm vốn khởi sự” đây là vấn đề của nhiều bạn trẻ hiện nay, ở đây mình bỏ qua bàn luận về tính khả thi của ý tưởng mà mặc định rằng ý tưởng đó có tính khả thi và chỉ bàn luận về vốn. Mình xin có mấy gợi ý thế này:

– Vốn có thể tìm từ nhiều nguồn, nhưng khi khởi nghiệp thì có mấy nguồn cơ bản sau có thể huy động được là: từ tích lũy bản thân, từ người thân trong gia đình, từ bạn bè và đồng nghiệp… đây là những nguồn dễ huy động nhất và chi phí vốn (lãi) cũng rẻ, còn nguồn vốn vay Ngân hàng và các tổ chức tài chính thì những người khởi nghiệp rất khó tiếp cận.

– Có thể tìm những người cộng tác để làm ăn chung, tuy nhiên cần chú ý đến “sự phù hợp” về tính cách, thái độ, sự quyết tâm, quan điểm, tham vọng, thời gian… Hợp tác để cùng đầu tư là cách hay để huy động đủ vốn cho dự án khởi nghiệp, giả sử dự án cần 50 triệu tiền vốn, bạn chỉ có 10 triệu và nếu hợp tác với 3 người nữa mỗi người góp 10 triệu là đã có 30 triệu, còn thiếu 20 triệu nữa nhưng như vậy đã dễ dàng xoay xở hơn rất nhiều rồi.

Bí quyết để hợp tác làm ăn tránh tình cảnh “lúc khó thì gắn kết, khi hơi khá chút thì lục đục tranh giành, đường ai lấy đi”  thì có nhiều. Nhưng điều quan trọng nhất đó là phải rõ ràng và rành mạch. Các bạn có thể thấy các công ty cổ phần đại chúng có hàng chục, hàng trăm người góp vốn nhưng họ vẫn hoạt động cực kỳ trơn tru, đó là nhờ họ áp dụng rất chặt trẽ luật doanh nghiệp. Dù các bạn tham gia khởi nghiệp với quy mô rất nhỏ nhưng cũng nên có điều lệ hoạt động, tách bạch vai trò, nhiệm vụ, thu chi tài chính,…thậm chí còn quy định luôn về điều kiện để ai đó được thoái vốn, cơ chế duy trì hoạt động khi có người bỏ cuộc. Khó trước dễ sau mà!

– Bạn cũng có thể mang dự án của mình đi kêu gọi đầu tư từ những người có tiềm lực tài chính khác mà bạn biết. Đặc biệt là ngày nay có khá nhiều các quỹ đầu tư mạo hiểm. Họ góp vốn bạn góp ý tưởng dự án, quy đổi ra %. Tuy nhiên cần chuẩn bị một bản kế hoạch kinh doanh chi tiết trong đó phải nêu bật được dòng tiền của dự án, tóm lại là làm sao chứng minh đc với các chủ đầu tư rằng họ sẽ có lợi như thế nào khi đầu tư vào dự án (phân tích cơ hội và rủi ro, dự tính chi phí, doanh thu dự kiến đạt được theo các giai đoạn, điểm hòa vốn – thời gian thu hồi vốn, mức lợi tức, và các khoản mục khác về sở hữu và quản lý…). Tuy nhiên bạn cần tính toán để tránh bị đánh cắp bản quyền ý tưởng, tính toán đến các rằng buộc về quyền kiểm soát…vv…

Mình có biết một bạn sinh viên mới ra trường đã viết một bản kế hoạch khởi sự rất đầy đủ và thuyết phục, tập thuyết trình kỹ lưỡng sau đó bạn ấy đi kêu gọi đầu tư vốn từ chính…bố và chú của bạn ấy, và thú vị là họ đã thấy sự trường thành của cậu con trai và đồng ý hỗ trợ vốn. Các bạn thấy đấy, linh hoạt một chút chúng ta sẽ tìm được rất nhiều nguồn vốn.

– Mượn vốn của đối tác: ví dụ, bạn có thể thỏa thuận với một đại lý gần nhà rằng bạn sẽ bán hàng cho họ (thường là bán hàng online giao hàng tận nhà) khi nào có khách đặt mua sẽ ra đại lý hay siêu thị của họ lấy hàng và giao cho khách, ăn chênh lệch giá và phí giao hàng… Bạn cũng có thể đăng bán một sản phẩm nào đó mà bạn đã biết nguồn và chắc chắn sẽ nhập được, với thỏa thuận rằng khách hàng phải đặt cọc trước bao nhiêu % giá trị đơn hàng, rồi bạn mang số tiền đó đi nhận hàng và giao cho khách…Tất cả là ở sự nhạy bén của bạn.

Mượn vốn của đối tác là cách rất hay đối với những người thiếu vốn kinh doanh, nhiều nhà cung cấp sẵn sàng cho bạn trả chậm tiền hàng hoặc thanh toán theo kiểu gối đầu…đây là cơ hội tốt để bạn giảm nhu cầu vốn nhập hàng, ngay cả những công ty có tài chính tốt họ cũng thích được trả tiền chậm, tôi cũng hay dùng cách này.

– Mượn vốn của khách hàng : hay nói cách đơn giản hơn là tiền đặt cọc trước của khách hàng. Khi còn là sinh viên mình không có tiền để mua hoa về bán dịp lễ. Mình nảy ra ý tưởng đi liên hệ với Ban cán sự các lớp khác và đề xuất họ đặt mua hoa của mình. Kết quả đã có khoảng hơn 20 lớp đồng ý mua (vì lúc đó mình cũng là lớp trưởng nên họ khá tin tưởng). Mỗi lớp đặt mua trung bình khoảng 5 bó, mỗi bó khoảng gần 100 nghìn đồng, mình yêu cầu họ đặt cọc trước 30% vậy là mình đã có gần 3 triệu đồng tiền cọc của khách hàng. Mình mang số tiền đó đi ra ngoài chợ mua hoa về nhờ thêm mấy bạn nữ gói hộ, vậy là mình đã hoàn thành một thương vụ bán hàng bằng toàn tiền đặt cọc trước của khách hàng, sau vụ đó tính ra cũng kiếm được gần 4 triệu tiền lời.

Một mình chứng khác các bạn có thể thấy từ các doanh nghiệp bất động sản, ngay khi có mặt bằng và giấy phép xây dựng họ đã giao bán căn hộ với phần trả trước của khách hàng là 20%, xây xong phần móng khách nộp tiếp 20%, xây đến tầng 20 nộp tiếp 20%, xây xong thô nộp tiếp 20%, đến khi bàn giao nhà nộp số còn lại. Vậy là toàn dùng tiền của khách hàng để khởi nghiệp cả đúng không các bạn.

– Một mẹo khác mà mình khuyên bạn là bạn nên phân tích Tổng Vốn cần đầu tư của cả dự án ra làm nhiều giai đoạn nhỏ, cân đối xem khoản mục nào cần vốn trước khoản mục nào chưa cần ngay, khoản mục nào bắt buộc phải có và khoản mục nào có thể không cần lắm và tất nhiên ta chỉ đầu tư cho cái cần ngay và thực sự cần thiết còn những cái khác không sinh ra giá trị ngay thì bỏ qua và đầu tư sau.

Kinh doanh thiếu vốn cũng như nhà nghèo xây nhà vậy, nếu bạn cứ khư khư với quan điểm phải có đủ 1 tỷ mới bắt đầu xây nhà thì có lẽ sẽ chẳng bao giờ xây được mà nhiều khi chỉ 300 – 500tr chúng ta vẫn xây được nhà như thường. Nếu thuận lợi thì chỉ sau 1 tháng hoặc 1 quý các bạn sẽ có những đồng doanh thu và lợi nhuận đầu tiên, dùng cái đó để quay vòng vốn lại đầu tư, làm cho tổng nhu cầu vốn vay ngoài giảm xuống cũng là bớt gáng nặng nợ lần cho doanh nghiệp non trẻ của mình.

Năm 2010 mình khởi nghiệp với chỉ 6,5 triệu tiền lương mới nhận. Trong khi nhu cầu vốn mình dự tính ban đầu không dưới 20 triệu. Bằng cách liệt kê các khoản mục chi phí ra giấy (khoảng hơn 10 khoản chi theo thứ tự ưu tiên giảm dần), chia nhỏ thành các giai đoạn (cái nào cần ngay – cái nào có thể hoãn để sau), cho điểm mức độ quan trọng (cái nào tạo ra doanh thu – cái nào chỉ mang tính hỗ trợ)… bằng cách này mình nhận thấy chỉ có 3 khoàn mục cần đầu tư ngay là tiền nhập hàng (có hàng mới có doanh thu) , tiền xấy dựng website (bán hàng online nhất định phải có web), và tiền dành cho quảng cáo (rán tờ rơi, đăng tin rao vặt, in bảng giá gửi khách hàng) còn hầu hết các khoản mục khác đều bỏ được… vậy là dự án đã được triển khai với số vốn chỉ 6,5tr/ 20tr như dự kiến. Đó gọi là “lựa cơm gắp mắm” mà các cụ đã nói.

– “Tuổi nhỏ làm việc nhỏ, tùy theo sức của mình” (Bác Hồ dạy vậy, chứ Bác không dạy rằng tuổi nhỏ thì được chơi, hay cố tưởng tượng sẽ làm những việc ngoài sức mình để rồi…ko làm đc gì,hi). Vì vậy lời khuyên của mình là hãy bắt đầu từ những dự án nhỏ, ít vốn, dễ làm và có thể làm ngay, làm thành công. Cái nhỏ thành công sẽ nuôi được cái lớn.

Ngoài ra bạn cũng nên chọn những phương thức khởi sự có thể tối giản chi phí ở mức thấp nhất như:
+ Kinh doanh shop online hoặc bán online thay vì mở cửa hàng mặt đường tốn kém
+ Tự mình bỏ sức và thuê thêm sinh viên thay vì thuê nhiều nhân viên làm cố định vừa tốn lương, bảo hiểm, mua sắm bán ghế máy móc và mặt bằng…
+ Tận dụng kho bãi của đối tác, hạn chế hàng tồn kho.
+ Xác định cơ cấu mặt hàng tinh gọn, hiệu quả chứ ko quá chú trọng số lượng. Ví dụ trong danh mục bạn có 100 đầu sản phẩm. Hãy phân tích kỹ bạn sẽ thấy chỉ cần “nhập sẵn” khoảng 10/100 sản phẩm chủ lực, bán chạy, quay vòng vốn nhanh… Còn 90/100sp còn lại nhiều khi nó chỉ là “làm đẹp” cho khách hàng thấy đa dạng, hết thì tư vấn cho khách chuyển qua loại mình đang có hoặc “chạy” qua bên nhập hàng lấy về giao luôn cho khách, không lời cũng được, mình không tồn hàng. Lãi chính là ở cái 10/100 chủ lực kia.
+ Hạn chế các khoản chi tiêu không mang lại lợi ích thiết thực trước mắt trong điều kiện vốn ít.

+ Vay lãi cao cũng chơi nếu bạn xác định việc nhập hàng về đã có đầu ra khá chắc chắn. Tại sao lại không mạo hiểm chứ nhỉ?hiii
………

Cách đây 5 năm mình đã bắt đầu với tư tưởng này, ban đầu mình mở một Shop online bán Bao cao su, gel…và các sản phẩm “shop người lớn“. Vốn đầu tư khi đó mình chỉ có vẻn vẹn hơn 6,5 trđ, đầu tư mở gian hàng trên mạng hết 500 ngàn, còn lại là chi phí nhập hàng, đăng tin quảng cáo trên mạng, gửi Email marketing,…hoạt động trong một căn phòng trọ vừa là chỗ ngủ vừa là chỗ để làm việc luôn. Vậy mà chỉ sau 3 tháng mình đã chứng mình đc tính hấp dẫn của dự án và huy động thêm từ bạn bè lên mức vốn trên 110trđ, mở website riêng (NamShop.Net), mở cửa hàng và mình nghỉ đi làm thuê để về kinh doanh riêng luôn. Tất nhiên không có vốn hoặc vốn ít thì bạn phải “đau đầu” hơn nhiều lần người khác. Bản thân mình cũng có lúc đặt cược vào việc đi vay lãi ngày để nhập hàng, cũng hơi liều nhưng mình tự tin là sẽ thành công…

Diễn đàn về Khởi Sự Kinh doanh (khoisukinhdoanh.net) mình mở ra cũng là lấy cảm hứng từ chính con đường khởi nghiệp “tay không” của mình. Đến nay sau nhiều năm mình vẫn giữ nguyên tinh thần của một “chiến binh khởi nghiệp” như ngày nào. Công ty mình đã mở rộng sang nhiều lĩnh vực như sản xuất kinh doanh nội thất (noithatAmiA.com), sản xuất kinh doanh tranh trang trí và quà tặng (AmiA.com.vn) đồng thời phát triển mảng NAMshop lên thành chuỗi cửa hàng với tên thương hiệu mới là OkeMen.com (ngoài cái “nền tảng” là hàng sinh lý như lúc khởi nghiệp thì OkeMen.com còn đi sâu về thời trang, phụ kiện, nước hoa, mỹ phẩm, sức khoẻ…chuyên dành cho nam giới. Lấy cái trước nuôi cái sau, các cửa hàng cũ dồn tiền mở thêm cửa hàng mới, phát huy tối đa năng lực nội tại, tận dụng tối đa thương mại điện tử để cạnh tranh,… Các bạn thấy đấy, nếu biết tính toán các bước đi hợp lý thì chúng ta vẫn sẽ đạt được mục tiêu của mình mà không cần quá nhiều vốn, thâm trí “tay không bắt giặc” như mình.
…

Trên đây mình mới phân tích “Vốn” ở góc độ Vốn đầu tư hay tài chính. Tuy nhiên trong thực tế còn rất nhiều loại “Vốn” khác mà bạn có thể sử dụng để khởi sự như “Vốn” kinh nghiệm, kiến thức, kỹ năng, sự am hiểu về ngành và lĩnh vực mà bạn định đầu tư. Kỹ năng giao tiếp, kỹ năng thuyết phục và bán hàng cũng là một loại “vốn”, Sức khỏe và ngoại hình cũng là một loại vốn quý; các mội quan hệ, thậm chí kinh nghiệm thành công, thất bại hay kinh nghiệm tích lũy được khi đi làm thuê cũng là một loại vốn quý để khởi nghiệp…. Những vẫn đề này mình sẽ cùng các bạn trao đổi vào những bài tiếp theo.

Và cuối cùng lời khuyên của mình là… “Hãy làm đi!”, Chỉ có hành động mới biến giấc mơ thành hiện thức chứ không phải là suy nghĩ và toan tính.

Trên đây là vài chia sẻ của mình, nó chỉ mang tính gợi mở và hy vọng các bạn sẽ cùng nhau chia sẻ những tâm sự, suy nghĩ, kiến thức và kinh nghiệm của mình với mọi người. Các bạn cũng có thể tham khảo “kho ý tưởng kinh doanh” và các vấn đề khởi sự, lập nghiệp tại địa chỉ website khoisukinhdoanh.net. Và nếu các bạn cần tư vấn các vấn đề về khởi sự kinh doanh, đặc biệt là kinh doanh trực tuyến thì có thể đặt câu hỏi tại chuyên mục “Tư Vấn Khởi Sự” trên diễn đàn http://khoisukinhdoanh.net/ , mình và những đồng nghiệp là những Giám đốc các cty đã khởi sự và có những thành công bước đầu…và những thành viên diễn đàn sẽ chia sẻ cùng các bạn.

Thân!

Tác giả bài viết: Ths Trịnh Nguyễn, Chủ tịch diễn đàn http://khoisukinhdoanh.net/

(Bài viết này mình viết đã lâu nay xin trích lại, bài đăng trên diễn đàn Khởi Sự Kinh Doanh (21-02-2012), là một trong những chủ đề được các bạn trẻ khá quan tâm với khoảng 200.000 lượt xem đến lúc này).